ارزیابی شاخص های آلودگی زیست محیطی در اطراف کارخانه مس سرچشمه

فلزات سنگین در همه خاک‌ها وجود دارند ولی آلودگی خاک به این فلزات، به دلیل فعالیت‌های بشری روند نگران‌کننده‌ای به خود‌ گرفته‌ است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت فلزات سنگین آرسنیک، سرب، کادمیوم، روی و مس در خاک‌های اطراف مجتمع مس سرچشمه به کمک شاخص­های زیست محیطی می­باشد. تعداد 100 نمونه خاک سطحی از خاک‌های اطراف معدن و مجتمع فرآوری برداشته شد و با استفاده از روش هضم چهار اسید و به کمک دستگاه (ICP-OES) غلظت کل فلزات سنگین اندازه­گیری شد. شاخص­های زمین­انباشتگی، فاکتور غنی­شدگی و شاخص بار آلودگی جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد مطالعه بکار برده شد. نتایج نشان داد میانگین غلظت فلزات سنگین بیشتر از غلظت زمینه است که بیانگر ورود عناصر از منابع آنتروپوژنیکی در منطقه است. همچنین غلظت بالای عناصر مورد بررسی به استثناء آرسنیک، در نزدیک معدن و کارخانه مشاهده شد. در حالیکه بیشترین غلظت آرسنیک در شمال غربی منطقه تعیین شد. میزان شاخص زمین­انباشتگی برای همه فلزات در اطراف معدن و کارخانه بیشتر از 3 به دست آمد که نشان می­دهد خاک دچار آلودگی شدید تا خیلی شدید به ویژه از نظر کادمیوم و آرسنیک محسوب می­شود. مقادیر منفی شاخص زمین­انباشتگی در مناطق مسکونی مشاهده گردید که در کلاس پاک قرار می­گیرند. فاکتور آلودگی برای کادمیوم، بیشترین آلودگی و برای روی، کمترین آلودگی را در منطقه نشان داد. تجزیه و تحلیل نقشه پهنه­بندی شاخص بار آلودگی نشان داد که بیشترین آلودگی در اطراف معدن و سپس در اطراف کارخانه می­باشد و با افزایش فاصله، غلظت آلودگی به تدریج کمتر میشود.